Vakgebieden binnen Certe

Toxicologie: speuren naar lichaamsvreemde stoffen

Op de Spoedeisende Hulp (SEH) van het Martini Ziekenhuis komen ze geregeld binnen: mensen die ziek zijn geworden als gevolg van een geneesmiddel, drugs of alcohol. Om de juiste behandeling te kunnen inzetten moet eerst worden getest welke stof zo’n patiënt in het lichaam heeft en in welke hoeveelheden. Daarvoor is toxicologisch onderzoek nodig: een vakgebied waarbij Certe nauw samenwerkt met de ziekenhuisapothekers.

Altijd op de hoogte bij een nieuw verhaal?

Volg onze sociale media:

Een kijkje in de keuken bij endocrinologie

Jelmer van Zanden, klinisch chemicus, is opgeleid in Utrecht, Wageningen en Leeuwarden en heeft zich binnen de klinische chemie gespecialiseerd tot endocrinoloog. Binnen Certe is hij samen met medisch manager Albert Wolthuis verantwoordelijk voor dit vakgebied. 'Eigenlijk zijn wij onze hormonen.'

Antistolling

De Trombosedienst is al sinds jaar en dag onderdeel van Certe en heeft de afgelopen jaren grote ontwikkelingen doorgemaakt. Zo is de patiëntenpopulatie de afgelopen tien jaar aanzienlijk kleiner geworden doordat patiënten zijn overgezet op een nieuwe manier van antistolling, waardoor ze niet meer door de Trombosedienst worden begeleid. Doseerarts Jenneke Stegeman vertelt graag over het vakgebied van de antistolling en het werk dat zij en haar collega’s verrichten.

Tuberculose: diagnostiek van een bijna vergeten infectieziekte

Tuberculose is een infectie van -overwegend- de longen die steeds minder voorkomt in Nederland. Men kent het misschien wel van de sanatoria uit de vorige eeuw, waar patiënten met rust en frisse lucht behandeld werden. Sinds de ontwikkeling van antibiotica tegen tuberculose is een behandeling in een ziekenhuis vaak niet meer nodig. Maar niet iedereen kan thuis behandeld worden. Voor deze groep patiënten is een opname, bijvoorbeeld in het Tuberculose Centrum van Beatrixoord nodig.

De aanwezigheid en het verloop van een bepaalde vorm van acute leukemie

Toen Roos Houtsma in juni van dit jaar in dienst kwam bij Certe als klinisch chemicus in opleiding, was ze nog bezig met de afronding van haar promotieonderzoek aan het UMCG. Op 9 november verdedigde ze haar proefschrift met succes. Haar onderzoek ging over wat bepaalde eiwitten zeggen over de aanwezigheid en het verloop van een bepaalde vorm van acute leukemie. Hiervoor gebruikte ze flowcytometrie, een techniek die ook binnen Certe gangbaar is.

Allergieën

Rode bultjes na een bakje aardbeien, ademnood na een garnalencocktail, jeuk omdat je een kat hebt geaaid: allergieën maken het leven soms behoorlijk ingewikkeld. Allergie is een bijzondere aandoening vindt klinisch chemicus Jeroen Gerrits: ‘Je afweersysteem reageert heftig op iets dat eigenlijk heel gewoon is. Waarom reageert de ene persoon heftig op pinda’s en de ander niet?’ Een vraag waar hij zich vanwege zijn aandachtsgebied allergie vrijwel dagelijks in verdiept.

Next generation sequencing

Sequencing is een techniek die al jaren wordt gebruikt om DNA te kunnen lezen. Eerst moesten wetenschappers gebruik maken van een apparaat dat één DNA-fragment tegelijkertijd kan sequencen om de DNA-code te kraken. Next generation sequencing (NGS) is sneller en goedkoper. Volgens arts-microbioloog Robin Benus en medisch moleculair bioloog Mirjam Kooistra-Smid biedt NGS daarom grote mogelijkheden.

Hematologie

Hematologie is de studie van de samenstelling van het bloed, de normale functies en de afwijkingen daarvan. De hematologie richt zich met name op de samenstelling van het bloed en wat er met de bloedcellen gebeurt, maar ook op het beenmerg waarin het bloed geproduceerd wordt.

Farmacogenetica

Niet iedereen reageert hetzelfde op een bepaalde dosering van een medicijn. Geen individu is gelijk en elk mens heeft een unieke genensamenstelling. In de farmacogenetica wordt via DNA-analyse gekeken naar bepaalde genen en enzymen die de verwerking en omzetting van medicijnen door iemands lichaam beïnvloeden. Vanuit deze diagnostiek kan men per individu de meest optimale dosering van een medicijn bepalen.

Bloedtransfusie

Certe organiseert voor 5 ziekenhuizen in Noord-Nederland de bloedvoorziening. Dat betekent dat we een voorraad bloedproducten aanhouden, bloedgroepenonderzoek verrichten en compatibele (passende) bloedproducten uitgeven die in ziekenhuizen worden toegediend. Die bloedproducten worden onder andere gegeven aan patiënten met een ernstige bloedarmoede, patiënten die chemotherapie ontvangen of patiënten die een (ernstige) bloeding hebben. Bloedtransfusies zijn dan ook vaak levensreddend.

Vakgebieden in het kort

Certe biedt laboratoriumonderzoek op het gebied van:

• klinische chemie en hematologie
• medische microbiologie

Daarnaast biedt Certe antistollingszorg en beeldvormende en functieonderzoeken.

Klinische chemie

Klinische Chemie is het vakgebied dat zich bezighoudt met medisch laboratoriumonderzoek van bloed en andere lichaamsvochten.

Het vak kent zijn oorsprong in de biochemie: door het aantonen van stoffen als zouten, eiwitten en stofwisselingsproducten in lichaamsvochten kunnen ziekten worden aangetoond of uitgesloten. 

Klinische chemie kent onder andere de volgende vakgebieden:

• klinische chemie
• endocrinologie
• immunologie
• hematologie
• hemostase
• fertiliteit.
• chromatografie 

Medische Microbiologie

De medische microbiologie is een medisch specialisme dat zich bezighoudt met het opsporen, diagnosticeren en behandelen van infectieziekten. Infectieziekten zijn aandoeningen veroorzaakt door micro-organismen, met name bacteriën, virussen, parasieten, en schimmels (waaronder de eencellige gisten). Microbiologie kent onder andere de volgende onderzoeken:

• Bacteriologisch onderzoek
• Virologisch onderzoek
• Parasitologisch onderzoek
• Mycologisch onderzoek
• Serologisch onderzoek
• Moleculair biologisch onderzoek (zoals PCR, flowcytometrie en Next gen sequencing)

Antistollingszorg

Bij trombose raakt een bloedvat verstopt door een bloedstolsel. Als dit stolsel losschiet, kan het in de longen terecht komen. Dat heet een longembolie. Als er een kans bestaat op trombose worden antistollingsmedicijnen voorgeschreven door een arts. Wanneer er zogenaamde vitamine K-remmers worden voorgeschreven dan is het nodig regelmatig het bloed te controleren. Dit gebeurt bij de trombosedienst.  Een team van specialisten zorgt voor een goede behandeling.