Allergieën, rode uitslag, bulten en jeuk
Rode bultjes na een bakje aardbeien, ademnood na een garnalencocktail, jeuk omdat je een kat hebt geaaid: allergieën maken het leven soms behoorlijk ingewikkeld. Allergie is een bijzondere aandoening vindt klinisch chemicus Jeroen Gerrits: ‘Je afweersysteem reageert heftig op iets dat eigenlijk heel gewoon is. Waarom reageert de ene persoon heftig op pinda’s en de ander niet?’ Een vraag waar hij zich vanwege zijn aandachtsgebied allergie vrijwel dagelijks in verdiept.
Reactie van het afweersysteem
Een allergie betekent in feite dat het afweersysteem reageert op een stof die op zich niet schadelijk is, legt Jeroen uit. ‘Met onze diagnostiek kunnen wij aantonen of antistoffen, de zogenaamde immunoglobuline E (IgE), in het bloed van een patiënt aanwezig zijn. Deze stoffen binden zich aan bepaalde eiwitten die bijvoorbeeld afkomstig zijn van pinda’s, schaaldieren of aardbeien. Iemand die gevoelig is voor deze allergenen kan een allergische reactie krijgen. In het ergste geval kan dat een anafylactische shock zijn en dat is levensbedreigend.’ Waarom het afweersysteem per individu zo heftig kan reageren is lastig te zeggen. Jeroen: ‘We weten daar eigenlijk weinig over. Overgevoeligheid voor allergieën kan genetisch bepaald zijn, maar ook omgevingsfactoren kunnen een rol spelen. De meeste allergieën ontwikkelen zich geleidelijk en vaak al op jonge leeftijd.’
Jeroen Gerrits heeft het Ommelander Ziekenhuis Groningen (OZG) als standplaats, maar is één middag per week aanwezig op het Centraal Laboratorium in Groningen voor vragen en advies op zijn vakgebied. Hij is binnen Certe het aanspreekpunt op het gebied van allergieën en auto-immuunziekten. Dit doet hij samen met Vibeke Bruinenberg.
Antistoffen in het bloed
Uit de testen die Certe uitvoert komt niet klip-en-klaar voor welke allergenen een patiënt allergisch is, benadrukt Jeroen. ‘We meten of bepaalde antistoffen in het bloed aanwezig zijn. Als we een positieve uitslag krijgen, weten we alleen dat er sprake is van aanwezigheid van antistoffen, maar niet of dit uiteindelijk leidt tot klinische klachten, zoals anafylaxie. Tot nu toe nemen huisartsen vaak een vrij beperkte anamnese af als ze een voedselallergie vermoeden. Vaak weten ze niet precies welk allergeen zou moeten worden getest en vragen ze een voedselscreening aan. Het probleem is dat deze mengsels een aantal allergenen bevatten, maar misschien helemaal niet het allergeen waar de patiënt klachten door krijgt. Daarom willen we dat huisartsen voortaan tijdens het gesprek met de patiënt veel specifieker vragen naar bepaalde voedingsmiddelen. Reageert de patiënt heftig op garnalen of op mosselen? Op pinda’s of hazelnoten? Dan kan de huisarts dit binnenkort gerichter aanvragen. Zo kunnen wij veel gerichter testen.’
Ondersteuning
Om de huisartsen te ondersteunen, staat er op deze website meer informatie over allergieën. Daarnaast voegt Jeroen commentaren toe bij positieve uitslagen, waarbij hij de huisarts adviseert over de te nemen stappen, bijvoorbeeld door een allergoloog te consulteren. ‘Ik probeer in de commentaren bij positieve voedseluitslagen aan te geven dat wij sensibilisatie meten. Sensibilisatie voor een bepaald voedselallergeen wil niet zeggen dat een patiënt allergisch is voor een voedselallergeen. Om definitief vast te stellen of iemand een voedselallergie heeft, doet de allergoloog een provocatietest voor het desbetreffende voedselallergeen. Dat is de gouden standaard om een voedselallergie vast te stellen.’
Duidelijkheid bieden
Het voordeel van de nieuwe aanpak is dat patiënten naar alle waarschijnlijkheid minder vaak onnodig naar een allergoloog worden doorverwezen. Jeroen: ‘Nu gebeurt het nog te vaak dat een patiënt met een positieve uitslag in de voedselmengsels voor de zekerheid doorgestuurd wordt naar de allergoloog. Door specifiek en gericht aan te vragen, en met een adequate anamnese, willen we onzinnige diagnostiek voorkomen. Dit leidt hopelijk ook tot kortere wachtlijsten bij de allergologen.’
De nieuwe manier van aanvragen gaat dit jaar nog van start, al zal het nog even duren voordat alle huisartsen hiervan gebruikmaken. ‘Dat komt omdat de huidige formulieren nog in omloop zijn en deze nieuwe werkwijze op 15 november is geïmplementeerd. Naast het nieuwe aanvraagformulier zijn ook ZorgDomein en COLAB aangepast. Ik verwacht wel dat deze manier van aanvragen ertoe zal leiden dat wij onze diagnostiek gerichter, duidelijker en vooral zinvoller kunnen maken.’
Meer informatie over Allergie? Vraag het onze specialist
Jeroen Gerrits - Klinisch Chemicus
- Telefoon: 088 - 23 70 574
- E-mail: j.gerrits@certe.nl
(Aanwezig: maandag t/m donderdag)